Önder Bingöl bizlere film arşivinden en çok beğendiği ve izlenmesini tavsiye ettiği dokuz filmin tanıtımını yapıyor. Yüksek irtifadan geleneksel tırmanışa, alpinizmden bouldering'e dokuz değişik konu hakkında olan filmlerin hepsi tek temel üzerine kurulu: Tırmanış.
Perfecto (DWS)
Yapımcı/Yönetmen: MC Productions/Mike Call
Yılı/Süresi: 2008 / 55 Dak.
Dosage II ve King Lines filmlerinde seyrettiğimiz ama doyamadığımız Mallorca falezlerini tadını çıkartarak izleme olanağı sunan, deep water soloing ağırlıklı bir film Perfecto. Mallorca’nın eşsiz turuncu akıntılı kireçtaşında yapılan tırmanışları, spor tırmanış filmlerinde bir klasik haline gelen tepeden çekim tekniği yerine, her rota için kurulan farklı ve geniş kamera açıları sayesinde hem hamlelerin kendisinden hem de rotanın bulunduğu alanın cezbediciliğinden zevk alarak izlemek mümkün. Mallorca’nın kolonetler ve sarkıtlarla bezeli spor tırmanış bahçesine kısa bir ziyaretin de yapıldığı filmde Kaite Brown, Boone Speed ve Realization rotasını tekrar eden Ethan Pringle gibi ünlü Amerikalı tırmanıcıları izlemek mümkün. Özellikle Ethan Pringle’ın, Chris Sharma tarafından çıkılan ve dünyanın en zor DWS rotası olarak kabul edilen Es Pontas rotası üzerindeki farklı çözümleri izlenmeye değer.
Depth Charge (DWS)
Yapımcı / Yönetmen: X1 Sports
Yılı / Süresi: 2004 / 60 Dak.
Hırvatistan Hükümeti’nin ülkelerindeki spor tırmanış potansiyelini ortaya çıkartma ve uluslararası düzeyde tanıtma amacı ile ülkeye davet ettikleri Chris Sharma, Leo Houlding ve Steve McClure gibi tırmanıcıların 2 hafta boyunca 300 kireçtaşı ada ile baş başa kalmaları sonucu ortaya çıkmış keyifli bir film. Filmde sadece zor rotalar ve yüksek derecelere değil, tırmanıcıların nasıl eğlendiklerine ve aralarındaki keyifli sohbetlere de yer verilmiş. Buna rağmen zamanının en zor DWS rotası olarak kabul edilen Ring of Fire (8b+) rotasına ait tırmanış görüntüleri, Chris Sharma ve Steve McClure’un yeteneklerini bir kez daha gözler önüne seriyor. Filmin haricinde yer alan ekstra çekimlerde ise, tırmanıcıların DWS ile ilgili düşünceleri ile spor tırmanışta derecelerin önemi üzerine yaptıkları tartışma oldukça dikkat çekici.
The Alps (Belgesel/Alpinism)
Yapımcı / Yönetmen: IMAX / Stephen Judson
Yılı / Süresi: 2007 / 45 Dak.
American Alpine Journal dergisi editörü ve tecrübeli tırmanıcı John Harlin III, babasının Eiger kuzey yüzünde hayatını kaybetmesinden 40 yıl sonra aynı yüzü tırmanmak için çocukluğunu geçirdiği İsviçre’ye geri dönüyor. Babasının kendisine aşıladığı doğa sevgisini, ailesine de aktarmak isteyen John, bunu sağlamak için Eiger tırmanışının yanı sıra İsviçre Alpleri’nin eşsiz güzelliklerini de eşi ve kızı ile paylaşıyor. Bunun ötesinde Alpler’in oluşması ve buzulların Matterhorn’a nasıl şekil verdiği hakkında bilgilerin de verildiği filmde, Eiger tırmanışı kadar John ve partnerlerinin bir şelalenin yanıbaşında yaptığı alpin spor tırmanış da büyüleyici. Çekimler ve görsellik IMAX’ten bekleneceği üzere nefes kesici ve bolca kullanılan Queen müzikleri seyir zevkini bir kat daha arttırıyor. İzledikten sonra her şeyi bırakıp İsviçre’ye kaçma isteği duyabilirsiniz.
Everest Unmasked (Belgesel / Yüksek İrtifa)
Yapımcı / Yönetmen: Leo Dickinson
Yılı / Süresi: 1978 / 52 Dak.
Dağcılık tarihinin efsane isimleri Reinhold Messner ve Peter Habeler Everest’in ilk oksijensiz çıkışını yapmak için Nepal’deler. Oksijensiz bir çıkışın ciddi derecede beyin hasarına ya da ölüme neden olacağının düşünüldüğü o dönemde Messner ve Habeler söylentilerin aksini ispatlamak ve dünyanın çatısında oksijensiz durulabileceğini göstermek istiyorlar. Dönemin teknolojik imkânsızlıkları düşünüldüğünde tırmanış görüntüleri ve çekimleri oldukça tatmin edici. Özellikle de tırmanışın ilerleyen bölümlerinde. Ayrıca tırmanıcıların ve ekiptekilerin Everest’e oksijensiz çıkma ve birbirleri hakkındaki düşüncelerinin yer aldığı röportajlar ağırlıkta ki bu da filme eşsiz bir doküman olma özelliği sunuyor. Tırmanış görüntüleri içindeki, ikilinin Lhotse yüzünde koşarcasına ilerlemeleri ve Messner’in tırmanışın ardından son kampa kayarak inmesi özellikle göze çarpıyor. Arşivlik bir yapım.
Echo Wall (Geleneksel Tırmanış)
Yapımcı / Yönetmen: Claire MacLeod
Yılı / Süresi: 2008 / 44 Dak.
Her tırmanış stilinde en yüksek dereceleri tırmanmayı hedefleyen İskoç tırmanıcı Dave MacLeod, 2006 yılında çıktığı ve dünyanın en zor geleneksel rotalarından biri olan E11 derecelik Rhapsody ile yetinmemiş olacak ki yeni geleneksel tırmanış projesi olarak Ben Nevis’in kuzey yüzünde daha uzun ve daha zor bir rota seçiyor. Dave’in İspanya ve Glen Nevis’te yaptığı hazırlık tırmanışlarına eşi Claire de eşlik ederek filmin yönetmenliğini üstleniyor. Echo Wall rotasını çıkmak için kendini sportif olarak geliştirmesinin bilincinde olan Dave, bu amaçla yaptığı antrenman tırmanışlarında 8c’lik bir spor rotayı ve E6 derecelik bir geleneksel rotayı free solo tırmanıyor. Filmin ekstralar bölümünde ise filme girmeyen hazırlık tırmanışlarından bazılarını izleyebilirsiniz. Sıkı çalışmanın ve kararlılığın İskoçya’nın doğal güzellikleri ile sergilendiği filmde İskoç aksanına ve müziğine doyacaksınız.
HardXS (Geleneksel Tırmanış, Bouldering, Spor Tırmanış, DWS, Mix Tırmanış)
Yapımcı / Yönetmen: Slackjaw Films
Yılı / Süresi: 2008 / 3 Saat 15 Dak.
İngiliz tırmanış stili ile ilgili belki de en ünlü film olan Hard Grit’in yapımcıları, İngiliz tırmanıcıların yeteneklerini ve yaklaşımlarını sunan bir diğer film ile tekrar karşımızdalar. Bu sefer Peak District’te yapılan geleneksel tırmanışlara odaklanmak yerine Britanya’nın sunduğu tüm kaya türlerinin üzerinde yapılan her türlü tırmanışı izleyiciler ile paylaşıyorlar ve böylece ortaya 11 kısa tırmanış filminden oluşan, ekstralarla birlikte üç saati aşan bir tırmanış ziyafeti ortaya çıkıyor. Bu tırmanışlardan en fazla göze çarpanlar Neil Gresham’ın çıktığı Britanya’nın en zor DWS rotası, Steve McClure’ün Malham Cove’da açtığı en zor spor rota (Overshadow 9a+), James Pearson’ın 17 yaşındayken çıktığı E9’luk rotalar, İskoçya’da yapılan zorlu kış-mix tırmanışları ve dry tooling’in doğum yeri olarak kabul edilen Pleasure Dome’da yapılan tırmanışlar. Bir diğer ilginç tırmanış ise Dover’ın tebeşir taşından oluşan falezlerinde yapılan ve tırmanıcıların kazma ve kramponlarını kayaya! sapladıkları dry tooling tırmanışı. Uzun lafın kısası bu filmde yüksek irtifa hariç her türlü tırmanış stilini bulacaksınız.
Vertical Frontier (Belgesel / Uzun Duvar)
Yapımcı / Yönetmen: Kristi Denton Cohen
Yılı / Süresi: 2002 / 52 Dak.
Yosemite Vadisinin duvarlarında saklı tırmanış tarihi ile ilgili eşsiz bir yapım. 19. Yüzyılın ikinci yarısında yapılan ilk zirve çıkışlarından, 21. Yüzyılın sürat tırmanışlarına, Yosemite’nin duvarlarında yapılmış her efsane tırmanışa, efsane tırmanıcıların birinci ağızdan tecrübelerini ve anılarını anlatması ile ışık tutuyor. Özellikle Half Dome’un ilk çıkışını yapan Royal Robbins’in ve El Capitan’ın ilk çıkışını yapan rakibi! Warren Harding’in uzun duvar tırmanışına ve boltlamaya dair düşünceleri filmin en çarpıcı bölümleri. Filmde görüşlerine yer verilen diğer önemli tırmanıcılar ise El Capitan’ın ilk bir gün süren çıkışını yapan John Long, Salathe Wall rotasının ilk serbest çıkışını yapan ve Yosemite’de hayatını kaybeden Todd Skinner, The Nose rotasını bir günde serbest tırmanan Lynn Hill, The Nose rotasında hız rekoru kıran Hans Florine ve serbest solo çıkışları ile tanınan Dean Potter. Filmin sonunda yer alan ve 1999 yılında yapılan buluşmada ise Yosemite’nin 70 yıllık tarihini oluşturan tırmanıcılar bir araya geliyor.
Pilgrimage (Bouldering)
Yapımcı / Yönetmen: Big Up Productions / Josh Lowell
Yılı / Süresi: 2003 / 52 Dak.
Chris Sharma ilk olarak 2001 yılında ziyaret edip büyülendiği, güney Hindistan’da bulunan kutsal Hampi vadisine, yakın tırmanış arkadaşları Katie Brown ve Nate Gold ile hac misali bir tırmanış gezisine gidiyor. Hindu’ların taşlar arasına ya da üstüne yapılmış olan mabetlerde tapınmak için geldiği bölgede, tırmanıcılar kendileri için mabedin ta kendisi olan kayalara tapınmak için bulunuyorlar ve sabah akşam ibadet edercesine tırmanıp, kayayla bir oluyorlar. On dört yaşındayken dünyanın en iyi bayan tırmanıcıları arasında gösterilen Katie Brown’ın da çocukken kendisinin yapmaktan hoşlandığı bir şey olmaktan çıkıp, yapmak zorunda olduğu bir şeye dönüşen tırmanışa tekrar geri dönme çabalarını ve tırmanışın kendisinden tekrar zevk aldığını görüyoruz. Sharma ve Nate de benzer şekilde bu tinsel ortamda kayayla savaşmak yerine, onunla birlikte hareket etmeyi öğreniyorlar. Hint müziklerinin tırmanışın temposuna ve havasına uyum sağladığı film, yapılmış en iyi bouldering filmi olmaya aday.
Big Game (Bouldering)
Yapımcı / Yönetmen: Movement Films / Mike Call
Yılı / Süresi: 2006 / 48 Dak.
İlk olarak Frequent Flyers filminin çekimleri için Yeni Zelanda’ya gelen Boone Speed bu kez yanına Chris Sharma ve Nate Gold’u da alarak Castle Hill ve Flock Hill bölgelerine uzun bir ziyaret düzenliyor. Birçok ilk çıkışın kayda alındığı tırmanış gezisinde, havadan yapılan çekimler sonucunda Yeni Zelanda’nın sonsuz boulder problemi potensiyeline ve eşsiz güzelliklerine şahit oluyoruz. Bölgelerin değişik kireçtaşı kaya yapısı ve dokusu da ilginç rotalara ve çıkışlara imkan sağlıyor. Eğlenceli bir bouldering filmi.
Önder Bingöl
İletişim: metintevetoglu[at]yahoo.com