IFSC Onaylı Uluslararası Tırmanış Yarışmalar

IFSC (International Federation of Sport Climbing – Uluslararası Spor Tırmanış Federasyonu), 2006 yılında UIAA’ın Yarışma Tırmanışı’nın yönetimini sonlandırıp bu görevi bağımsız bir Uluslararası Federasyon’a devretme kararıyla 27 Ocak 2007 tarihinde, Frankfurt’ta, 48 federasyonun katılımıyla kurulmuştur. Kurulumu ardından AGFIS (Association Générale des Fédérations Internationales de Sports - The General Association of International Sports Federations - Uluslararası Spor Federasyonları Genel Birliği) ve IWGA (International World Games Association - Uluslararası Dünya Oyunları Birliği) üyelikleri peşi sıra kabul edilmiştir. Son olarak 2007 Aralık ayında IOC (International Olympic Committee - Uluslararası Olimpiyat Komitesi), IFSC’ye geçici tanınma sağlayarak Olimpik Hareket’e “hoş geldin” demiştir.

IFSC her yıl açıklanan takviminde yaklaşık olarak 45-50 yarışmaya yer vermektedir. Bu yarışmalar her üç disiplini (lider, hız ve boulder), gençler ve yetişkinler kategorilerini, Dünya Kupası serisini, şampiyonaları, reklam yarışmalarını ve benzerlerini kapsamaktadır. Bu yarışmalara katılım koşulları, sıralama esasları ve uygulanan kurallar IFSC tarafından ayrıntılı şekilde belirlenmiştir.

Dünya Kupası Serisi

IFSC, her yıl uluslararası yarışmalardan oluşan bir Dünya Kupası serisinin yapılmasını kararlaştırmıştır. Bu yarışma serisi ile ilgili bilgiler şu şekildedir:

- Her yıl, her bir disiplin için en fazla 10 (on) Dünya Kupası yarışmasına onay verilmektedir.
- Dünya Kupası adı altında düzenlenen her yarışma, erkekler ve bayanlar kategorilerini içermektedir. En az 16 yaşında olan veya olacak ve uluslararası yarışma lisansına (bu lisans üye federasyonun kendi yarışmacıları adına IFSC’ye başvurmasıyla çıkartılmaktadır) sahip yarışmacılar bu yarışmalara katılma hakkına sahiptir.
- Her Dünya Kupası yarışması üç disiplinden bir veya bir kaçını içermektedir. Disiplinler için yarışma formatı IFSC kurallarında detaylı olarak anlatılmıştır.
- Dünya Kupası yarışmaları genel olarak hafta sonları yapılmaktadır ve içerdiği disiplin sayısına göre yarışma 2 gün ila 4 gün arasında sürmektedir.
- Her Dünya Kupası yarışması sonunda lider, hız ve boulder disiplinin kazananları ev sahibi ülke federasyonu veya organizatör tarafından ödüllendirilmektedir.
- Yıllık serinin son yarışmasının bitiminde Dünya Kupası, kurallara göre yıl içinde en fazla puan toplayan yarışmacıya(yarışmacılara) verilmektedir.
- Dünya Kupası Serisi yarışmalarının tamamlanmasıyla hem erkekler hem de bayanlar kategorileri kazananlarına Dünya Kupası ödülü verilmektedir. Ayrıca birinci, ikinci ve üçüncü olarak sıralanan yarışmacılar sırasıyla altın, gümüş ve bronz madalyalarla ödüllendirilmektedir.
- Her Dünya Kupası yarışması sonunda ilk 30 (otuz) ’a giren yarışmacılar aşağıdaki tabloda gösterildiği gibi puan almaktadır:

Her bir Dünya Kupası yarışması sonunda elde edilen puanların nasıl toplandığı aşağıda açıklanmıştır.

- Bir disiplinde 5 veya daha az sayıda yarışma düzenlenirse, tüm yarışma sonuçları sıralamaya dâhil edilmektedir. Eğer 5’ten fazla yarışma düzenlenirse, biri haricinde tüm yarışma sonuçları sıralamaya dâhil edilmektedir. Dâhil edilmeyen yarışma sonucu, yarışmacının en düşük puan aldığı sonuçtur.

- Dünya Kupası Serisi tam sıralaması1 , seriyi meydana getiren yarışmalarda her bir yarışmacının aldığı en yüksek sıralama puanlarının toplanmasıyla hesaplanmaktadır. Bu hesaplamada her bir disiplin için en fazla 5 yarışma dikkate alınmaktadır. Bir yarışmacının Dünya Kupası tam sıralamasına girebilmesi için en az 2 disiplinde puan toplamış olması gerekmektedir.

- Eğer senenin son Dünya Kupası yarışmasının tamamlanmasıyla iki yarışmacı Dünya Kupası birinciliği için berabere kalmışsa, yarışma sonuçları beraberliği bozacak şekilde tekrardan değerlendirilmektedir. Yarışmacıların birbirleriyle doğrudan yarıştıkları yarışmalardaki bireysel sıralamaları karşılaştırılmaktadır. Bu değerlendirmeden sonra hala beraberlik söz konusuysa, en iyi sonuçların sayısı birinciyi belirlemek için kullanılmaktadır. Örneğin birinciliklerin sayısı, ikinciliklerin sayısı ve devamı şeklinde.

- Dünya Kupası serisini oluşturan bir yarışmada Milli Takımların her bir disiplin için aldığı puan, yarışmanın o disiplinine katılan ve en iyi sıraya sahip bireysel takım üyelerinin sıralama puanlarının toplanmasıyla hesaplanmaktadır. Hesaplamaya dâhil edilecek yarışmacı sayısı ülke kotalarıyla sınırlandırılmaktadır. Dünya Kupası serisi için Milli Takım sıralaması, seriyi oluşturan yarışmalarda Milli Takımların elde ettiği puanların toplanmasıyla hesaplanmaktadır. Bu sıralama için gene 5 yarışma yapılırsa, yarışmaların tümü; 5 veya 5’ten fazla yarışma yapılırsa en kötüsü hariç diğer tüm sıralama puanları hesaplamaya dâhil edilmektedir.

- Üye federasyonlar her bir kategoride 3 resmi takım üyesi kaydettirme hakkına sahiptir. Ev sahibi ülke için bu kota her iki kategori için 6 resmi takım üyesidir. Eğer üye federasyon aynı disiplinde ikiden fazla yarışma düzenlerse, bu kural sadece iki yarışma için geçerlidir.

- Bunun dışında dünya sıralamasındaki ilk 10 erkek ve ilk 10 bayan, mevcut Dünya Şampiyonları, yaş gereksinimlerini sağlayan Gençlerdeki kıtasal şampiyonlar ile yetişkinlerdeki Kıtasal Şampiyonlar ekstra kota kapsamında kupalara katılma hakkına sahildirler.

- Tüm bunlara ek olarak üye federasyon başvuru formunda ilave yarışmacılarının ön kaydını da ek liste kapsamında yaptırabilmektedir. Organizatörün belirlediği toplam yarışmacı kotası aşılmadığı sürece IFSC bu talepte bulunan federasyonların yarışmacılarının kaydını eşit bir dağılımla onaylamaktadır.

Dünya Şampiyonaları

- Dünya Şampiyonaları^[2] her iki yılda bir, tek sayılı yıllarda yapılmaktadır. Bayanlar ve erkekler kategorileri için her üçü disiplini de içermektedir. Gene en az 16 yaşında olan veya olacak yarışmacılar bu şampiyonalara katılma hakkına sahiptir.

- Şampiyonada yer alan üç disiplinin yarışma formatı IFSC tarafında belirlenen kurallara uygun olmak zorundadır.

- Dünya Şampiyonası hafta sonu dönemlerinde olmaktadır ve yarışma en fazla 5 gün sürmektedir.

- Bayanlar ve erkeklerde birinci, ikinci ve üçüncü olan yarışmacılara madalya verilmesinin yanı sıra, her iki kategorinin birincilerine Dünya Şampiyonası ödülü verilmektedir.

- Dünya Şampiyonası yarışmaları için tam yarışma sıralaması yapılmak zorundadır. Gene bu tam yarışma sıralamasında ilk üçe giren yarışmacılara madalya ve birincilere Tam Dünya Şampiyonası ödülü verilmektedir.

- Üye federasyonlar her kategori için beşer yarışmacı kaydettirebilmektedir.

- Buna ek olarak gene Dünya Sıralamasında ilk 10 bayan ve ilk 10 erkek, mevcut Dünya Şampiyonları yaş gereksinimlerini sağlayan Gençlerdeki Kıtasal şampiyonlar ile yetişkinlerdeki Kıtasal Şampiyonlar ekstra kota kapsamında Dünya Şampiyonası’na katılma hakkına sahiptirler.

Dünya Gençler Şampiyonaları

- Her yıl Dünya Gençler Şampiyonası düzenlenmektedir.

- Bayanlar ve erkekler için iki kategoriyi de içermektedir.

- Dünya Gençler Şampiyonası’nda lider ve hız disiplinleri yer almaktadır.

- Genel olarak hafta sonları gerçekleşmektedir, en fazla 4 gün sürmektedir.

- Her bir disiplinde bayanlar ve erkekler kategorilerinde ilk üçe giren sporculara madalya, birincilere ise Dünya Gençler Şampiyonası ödülü verilmektedir.

- Dünya Gençler Şampiyonası Küçükler A, Küçükler B ve Gençler yaş grupları için lider ve hız disiplinleri içermek zorundadır. Sporcuların doğum yıllarına göre hangi yaş grubuna girebileceği IFSC kurallarında gelecek yarışma yıllarına göre ayrıntılı olarak açıklanmıştır.

- Bu şampiyonanın lider ve hız disiplinleri için yarışma formatı, yetişkinlerinkinden farklı olarak, gene IFSC kurallarında açıklanmıştır.

- Üye federasyonlar her bir yaş grubu için her bir kategoride 4 yarışmacı kaydettirme hakkına sahiptir.

- Gene aynı ekstra kota uygulaması geçerli olmakla birlikte bu sefer yaş gereksinimlerinde belirlenen yaş grupları dikkate alınmaktadır.

Kıtasal Şampiyonalar

Aşağıdaki kıtasal şampiyonalar her yıl düzenlenebilmektedir:

a) Asya Şampiyonası
b) Avrupa Şampiyonası
c) Kuzey Amerika Şampiyonası
d) Okyanus Ülkeleri Şampiyonası
e) Güney Amerika Şampiyonası

- Bu yarışmaların organizasyonundan ve IFSC kurallarına göre gerçekleştirilmesinden Kıtasal Kurul sorumlu olmaktadır.

- Bu şampiyonalarda ilgili şampiyonanın Kıtasal Kuruluna üye olan ülkeler katılabilmektedir.

- Bunun dışında katılım koşulları, yaş sınırları, disiplinler ve kategoriler, madalya ve ödüller için Dünya Şampiyonası’ndaki kurallar geçerlidir.

Kıtasal Gençler Serisi

- Kıtasal Gençler Serisi, yetişkinler Dünya Kupası Serisi gibi yıl içerisinde gerçekleşen bir dizi yarışmadan oluşmaktadır. Kıtasal Gençler Serisi sadece lider disiplininde her üç yaş grubu için erkekler ve bayanlar olmak üzere iki kategoride düzenlenmek zorundadır.

- Yarışma formatı yetişkinler lider disiplininden farklılık gösterdiği için detaylı olarak IFSC kurallarında açıklanmıştır.

- Yarışmacıların kazandıkları puanların hesaplanması yetişkinler Dünya Kupası Serisi ile aynıdır.

- Her Kıtasal Gençler Serisi yarışmasının sonunda her üç yaş grubunun bayanlar ve erkekler birincilerine ödül verilmektedir. İlk üçe giren sporculara da madalya verilmektedir.

- Yıl içerisinde Kıtasal Gençler Serisi yarışmalarının tamamlanmasıyla her üç yaş grubunun bayanlar ve erkekler birincilerine gene ödül verilmektedir. Aynı şekilde yılsonunda ilk üçte olan sporculara madalya verilmektedir.

Sıralamalar ve rekorlar

IFSC aşağıdaki yarışmalar için sıralama ve rekorlar kayıt altında tutulmaktadır:

- Dünya Kupası Yarışmaları
- Dünya Şampiyonaları
- Kıtasal Şampiyonalar
- Dünya Gençler Şampiyonası
- Kıtasal Gençler Şampiyonası
- Bölgesel yarışmalar

Dünya Kupası Sıralaması ( World Cup Ranking – WCR ) yukarıda Dünya Kupası serisinde anlatıldığı gibi hesaplanmaktadır.

Dünya Sıralaması ( World Ranking – WR ) ise son 12 ay içerisinde IFSC onaylı yarışmalarda yarışmacıların aldıkları puanlar temel alınarak oluşturulmaktadır^[3]. Buradaki önemli husus yarışmacıların puanları toplanmadan önce her yarışmaya özgü bir katsayıyla çarpılmasıdır. Bu katsayı hesaplanırken katılan yarışmacı ve ülke sayısı gibi ölçütler göz önüne alınmaktadır. Kısacası 20 yarışmacının katıldığı bir yarışmada elde edilen birincilik, 60 yarışmacının katıldığı bir yarışmadaki birincilikten daha düşük bir değere sahip oluyor. Hesaplama ölçütler ve yarışmaların katsayı değerleri her yıl IFSC sayfasında güncellenmektedir.

Örnek olarak (15 Ekim 2008 itibariyle) "lider disiplini" için güncel Dünya Sıralaması’ndaki ilk 10 yarışmacı ve hesaplanmış puanları:

IFSC ayrıca hız disiplinindeki rekorları da yayınlamaktadır.

Uluslararası Yarışmalar ve Reklam Yarışmaları (Promosyonel Yarışmalar)

Yıl içerisinde bir çok ülkede IFSC takviminde yer alan uluslararası yarışmalar veya reklam yarışmaları düzenlenmektedir. Bazı uluslararası yarışmalar kupa veya şampiyona olmamasına rağmen IFSC Dünya Sıralaması’na dahil edilmektedir (örneğin Arco Rockmaster). Yarışma formatları IFSC kurallarından farklılık gösterebilmektedir. Bu tür yarışmalar hakkında kendi web sayfalarından ayrıntılı bilgi bulunabilir.

Bazı önemli uluslararası yarışmalar veya reklam yarışmaları arasında şunlar yer almaktadır:

- Melloblocco Promotional Event (ITA) : Bu organizasyon İtalya’da gerçekleştiriliyor ve Val Masino boulder bölgesinde doğal kaya blokları üzerinde boulder problemleriyle oluşturulan bir yarışma formatı var.

- International Event DimaRockmaster (ESP) : İspanya Dima’da, plastik duvarda boulder ( DimaBlok ) ve lider ( Master ) disiplinlerinde düzenlenen bir yarışma; yarışmacılar davetiyeyle çağırılıyor ( profesyonel tırmanıcılar ). Bunun dışında herkese açık olan ayrı bir boulder yarışması ( HerriBlok ) ve Baltzola mağarasında doğal kayada lider yarışmaları düzenleniyor.

- Promo Event Tout a Bloc l'Argentière la Bessée (FRA) : Fransa Pays des Ecrins bölgesinde plastik duvrada düzenlenen bir boulder yarışması. Yarışmaya katılım herkese açık, ek olarak 35 yaşüstü için Jurassik kategorisi yer alıyor. Yarışma alanına yakın Ailefroide boulder bölgesindeki toplanma için ayrı kayıt yaptırmak gerekiyor.

- Promo Event Balkan Climbing Competition (TUR) : Balkan ülkerinin katıldığı, yetişkinler ve gençler kategorileri için lider ve hız disiplinlerini içeren bir yarışma. 2008 yılı için ülkemizde Kütahya’da gerçekleştirildi. Katılım herkese açık. Önümüzdeki yıl için gene bu yarışmanın ve ek olarak Balkan Boulder yarışmasının ülkemizde yapılması planlanıyor.

- International Event (L+B+S) ROCKMASTER - Arco (ITA) : İtalya Arco’da düzenlenen en eski ve en ünlü master yarışması. Bu sene 22.si düzenlenen yarışmaya katılımcılar gene davetiye yöntemiyle çağırılıyor. Davetiye gönderilenler arasında lider, boulder ve hız disiplinlerinin her birinde Dünya Sıralaması’nda ilk 10’da yer alan veya organizasyonun uygun gördüğü sporcular yer alıyor.

- International Event - TreX Games Busan 2008 Intl. Sport Climbing Competition : Bu yıl spor tırmanış branşının boulder ve hız disiplinleriyle ilk kez yer aldığı bir organizasyon. TAFISA (Trim & Fitness International Sport for All Association) tarafından düzenleniyor ve IOC destekli olması spor tırmanışın olimpiyatlara katılım çalışmaları açısından önem taşıyor. IFSC’ye üye tüm federasyonlar her bir disiplin için 3 bayan 3 erkek sporcuyla katılım hakkına sahip.

Ayça Algün - Bu e-Posta adresi istenmeyen posta engelleyicileri tarafından korunuyor. Görüntülemek için JavaScript etkinleştirilmelidir.

Bazı promosyonel ve uluslararası yarışmaların websiteleri:

Melloblocco - http://www..melloblocco.it
Dima Rock - http://hl63.dinaserver.com/hosting/showandemotion.com/blog/
Tout a Blocs - http://www.toutablocs.com/
Arco Rockmaster - http://www.rockmaster.com/

Dipnotlar:

[1]Tam sıralama: Lider, boulder ve hız disiplinlerinin her birinde elde edilen puanların toplanmasıyla hesaplanan kapsamlı bir sıralama.

[2]Dünya Şampiyonaları Dünya Kupaları ile karıştırılmamalıdır. Dünya Kupalarında her bir disiplin için mevcut yıl içinde belli sayıda yarışma birbirini takip ederken, Dünya Şampiyonası her iki yılda bir tüm disiplinleri kapsayacak şekilde gerçekleşen tek bir yarışmadır.

[3]Dünya Sıralaması geriye dönük olarak son 12 ay dikkate alınarak oluşturulduğu için güncel bir sıralamadır. Burada hesaplamaya dâhil edilecek yarışmalar seçilirken yarışmanın gerçekleştiği yıl dikkate alınmaz, sadece son 12 ay içinde gerçekleşmiş olması yeterlidir. Örn. bir disiplinde son güncel yarışma Ekim 2008’de gerçekleşmişse, sıralamaya dâhil edilecek yarışmaların tarihi Ekim 2007’ye kadar uzamaktadır.

Yararlanılan Kaynaklar:

IFSC Kurallar 2008, www.ifsc-climbing.org